Οι ενδοκρινολόγοι εξηγούν πότε οι όζοι θυρεοειδούς χρειάζονται παρακολούθηση ή χειρουργική αφαίρεση

Ρε παιδί μου, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που πάνε για έναν απλό υπέρηχο στον λαιμό και – τσουπ – εμφανίζεται ένας “όζος”. Έτσι απλά, σαν να λέμε “βρέθηκε κάτι μικρό, αλλά μην ανησυχείς”. Και μετά αρχίζει το κλασικό… “είναι κακό;”, “θα χρειαστεί χειρουργείο;”, “μήπως φταίει το άγχος;”. Ε, εκεί μπαίνουν στο παιχνίδι οι ενδοκρινολόγοι, ειδικά οι ενδοκρινολόγοι στον Γέρακα, που καθημερινά βλέπουν τέτοιες περιπτώσεις και προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν ποιοι όζοι είναι “απλοί” και ποιοι χρειάζονται πιο σοβαρή αντιμετώπιση.
Φαίνεται ότι οι όζοι του θυρεοειδούς είναι πιο συχνοί απ’ όσο νομίζει κανείς. Οι περισσότεροι είναι καλοήθεις – δηλαδή τίποτα το επικίνδυνο. Μπορεί να προκύψουν λόγω έλλειψης ιωδίου, κληρονομικότητας, ή απλώς… επειδή ο οργανισμός έτσι αποφάσισε. Αλλά, όπως εξηγούν οι ειδικοί, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζονται παρακολούθηση. Αντίθετα, θέλουν ένα μάτι πάνω τους, λίγο σαν τα “κακά παιδιά” του σχολείου – ποτέ δεν ξέρεις πότε θα κάνουν φασαρία.
Συνήθως οι ενδοκρινολόγοι ξεκινούν με υπέρηχο. Εκεί φαίνεται το μέγεθος, το σχήμα, αν έχει περίεργη μορφή ή μικροαποτιτανώσεις (ναι, κάτι μικρές λευκές κουκκίδες που δεν είναι καθόλου αθώες κάποιες φορές). Αν ο όζος είναι μικρός και δεν δείχνει ύποπτος, τότε… ψυχραιμία. Δεν χρειάζεται πανικός. Ούτε Google, ούτε “θα το ψάξω στο YouTube”. Παρακολούθηση μόνο. Ένας έλεγχος κάθε έξι μήνες ή χρόνο, κι όλα καλά.
Αλλά αν αρχίζει και μεγαλώνει γρήγορα ή αν στον υπέρηχο φαίνεται “ύποπτος”, τότε η κουβέντα πάει αλλού. Εκεί μπορεί να χρειαστεί FNA, δηλαδή παρακέντηση. Μην τρομάζεις, δεν είναι τόσο τρομακτικό όσο ακούγεται. Μια μικρή βελόνα, λίγα κύτταρα για ανάλυση, κι αυτό ήταν. Οι ενδοκρινολόγοι στον Γέρακα βλέπουν συχνά ορμονικές διαταραχές. Ουσιαστικά, είναι ο τρόπος να μάθεις αν ο όζος είναι “καλός” ή “ύποπτος”.
Κι εκεί αρχίζει η αγωνία. Γιατί όλοι, μα όλοι, σκέφτονται το ίδιο: “Χειρουργείο;”. Οι γιατροί, όμως, συνήθως λένε «όχι τόσο γρήγορα». Αν ο όζος είναι μικρός, δεν ενοχλεί, δεν πιέζει τίποτα, δεν επηρεάζει την αναπνοή ή την κατάποση και δεν φαίνεται κακοήθης… δεν υπάρχει λόγος πανικού. Μπορεί να ζήσει κανείς μαζί του μια ζωή ολόκληρη, χωρίς να πάθει τίποτα. Ένα ραντεβού κάθε λίγο καιρό, μερικές εξετάσεις αίματος για TSH, T3, T4, κι όλα υπό έλεγχο.
Τώρα, αν αρχίσει να μεγαλώνει – και να το βλέπεις, να το νιώθεις, να σε πιέζει στο λαιμό ή να σε ενοχλεί όταν καταπίνεις – εκεί αλλάζει το πράγμα. Οι ενδοκρινολόγοι εξηγούν ότι τότε μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αφαίρεση. Όχι πάντα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις είναι η πιο σίγουρη λύση. Καλύτερα ένα μικρό χειρουργείο τώρα, παρά ένας μεγάλος μπελάς μετά.
Συχνά παρατηρείται, ειδικά στις γυναίκες, ότι οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν και τον θυρεοειδή. Οπότε, ένας όζος μπορεί να “ξυπνήσει” μετά από εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση ή έντονο στρες. Όλα αυτά, λένε οι ενδοκρινολόγοι, παίζουν ρόλο. Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότεροι προτείνουν έναν τακτικό ορμονικό έλεγχο, ακόμα κι αν δεν υπάρχει σύμπτωμα. Ένα “τσέκαρε το” και ξεμπέρδεψες.
Και, να πούμε και την αλήθεια, ο θυρεοειδής είναι παράξενος τύπος. Μπορεί να σε κάνει να νιώθεις κουρασμένος, να παίρνεις κιλά χωρίς λόγο, να χάνεις μαλλιά ή να μην κοιμάσαι καλά… κι εσύ να νομίζεις πως φταίει η δουλειά, το άγχος, το Netflix που βλέπεις ως τις 2 το βράδυ. Ε, όχι πάντα. Μερικές φορές, φταίει αυτός. Και γι’ αυτό χρειάζεται λίγη παραπάνω προσοχή.
Οι ενδοκρινολόγοι στον Γέρακα έχουν δει πολλές τέτοιες περιπτώσεις – από ανθρώπους που ήρθαν “για καλό και για κακό” και τελικά πρόλαβαν κάτι σοβαρό, μέχρι άλλους που το καθυστέρησαν και ταλαιπωρήθηκαν. Και, μεταξύ μας, κανείς δεν θέλει να φτάσει σε εκείνο το σημείο που το “αν το είχα δει νωρίτερα” γίνεται μόνιμη φράση.
Κι αν κάτι αξίζει να μείνει από όλα αυτά, είναι ότι ο πανικός δεν βοηθάει. Ο έλεγχος, όμως, ναι. Ένας υπέρηχος, λίγες εξετάσεις, μια κουβέντα με τον ειδικό – αυτά κάνουν τη διαφορά. Μην το αφήνεις, γιατί ο θυρεοειδής δεν κάνει πάντα φασαρία. Κάποιες φορές ψιθυρίζει… και χρειάζεται προσοχή για να τον ακούσεις.
Μικρή σκέψη για το τέλος: μερικά πράγματα δεν φαίνονται, αλλά υπάρχουν. Και όσο πιο γρήγορα τα δεις, τόσο πιο ήσυχος θα κοιμάσαι.