Οι ενδοκρινολόγοι εξηγούν πώς ο προδιαβήτης επηρεάζει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τον μεταβολισμό της γλυκόζης

Ξέρεις τι είναι λίγο παράδοξο; Ότι ο προδιαβήτης δεν μοιάζει με “αρρώστια”. Δεν πονάει, δεν σε προειδοποιεί, δεν φωνάζει «είμαι εδώ». Και γι’ αυτό την πατάνε πολλοί. Όλα δείχνουν μια χαρά, μέχρι που οι ενδοκρινολόγοι στον Γέρακα – αυτοί οι άνθρωποι που έχουν δει από κοντά πόσο ύπουλο πράγμα είναι το σάκχαρο – σου λένε: “Καλύτερα να το τσεκάρεις”. Κι εκεί ξεκινάει η κουβέντα… προδιαβήτης, ινσουλίνη, ευαισθησία, γλυκόζη… λέξεις που ακούγονται κάπως βαριές, αλλά η αλήθεια είναι πως όλα γυρνάνε γύρω από ένα πράγμα: πώς αντιδρά το σώμα στη ζάχαρη που παίρνει.
Η ινσουλίνη, λένε οι ενδοκρινολόγοι, είναι σαν τον “κλειδοκράτορα” των κυττάρων. Ανοίγει τις πόρτες για να μπει η γλυκόζη μέσα. Αν όμως τα κύτταρα αρχίσουν να “βαριούνται” ή να “αγνοούν” αυτή την ινσουλίνη – κάτι που λέγεται αντίσταση στην ινσουλίνη – τότε αρχίζει η ιστορία του προδιαβήτη. Συνήθως συμβαίνει σιγά-σιγά. Ένας καφές με ζάχαρη εδώ, ένα γλυκάκι το απόγευμα, ένα βραδινό φαγητό στις 11… τίποτα τραγικό, ε; Μέχρι που μια μέρα πας για check-up και ο γιατρός σε κοιτάει λίγο διαφορετικά.
Συχνά παρατηρείται (λένε οι διαβητολόγοι στον Γέρακα, που τα βλέπουν αυτά καθημερινά) ότι η ευαισθησία στην ινσουλίνη μειώνεται χωρίς να το πάρεις χαμπάρι. Ο οργανισμός αρχίζει να δυσκολεύεται να “διαχειριστεί” τη γλυκόζη και έτσι το σάκχαρο μένει ψηλότερο από το φυσιολογικό. Όχι τόσο ώστε να σε πουν διαβητικό, αλλά αρκετά ώστε να χτυπήσει καμπανάκι.
Φαίνεται ότι τα σημάδια του προδιαβήτη είναι ύπουλα. Μικρές αλλαγές που δεν τις πολυπροσέχει κανείς. Λίγη παραπάνω κούραση, υπνηλία μετά το φαγητό, μια “θολούρα” στο μυαλό. Μερικές φορές, τίποτα απολύτως. Κι όμως, εκεί κρύβεται το ζουμί. Οι ενδοκρινολόγοι λένε ότι τότε είναι η στιγμή να κάνεις εξετάσεις – όχι όταν φτάσει το σάκχαρο στα ύψη. Κι όσο κι αν ακουστεί περίεργο, ο προδιαβήτης είναι η “προειδοποίηση” του σώματος. Σου λέει, με τον τρόπο του: «Πρόσεξε, δεν πάει άλλο».
Κι εδώ έρχεται η κουβέντα για τον μεταβολισμό της γλυκόζης. Όταν η ινσουλίνη δεν κάνει καλά τη δουλειά της, η γλυκόζη δεν καίγεται σωστά. Αντί να πάει στα κύτταρα για ενέργεια, κυκλοφορεί στο αίμα. Και όσο μένει εκεί, τόσο πιο πολύ κουράζει το πάγκρεας. Ένας φαύλος κύκλος.
Οι ενδοκρινολόγοι - διαβητολόγοιστον Γέρακα λένε ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όσο ακούγονται. Μερικές φορές, το “γύρισμα” μπορεί να γίνει μόνο με αλλαγές στον τρόπο ζωής. Ένα περπάτημα στην πλατεία του Γέρακα, λίγο πιο προσεγμένο φαγητό, λιγότερα γλυκά και ποτάκια. Δεν είναι rocket science. Και, βέβαια, τακτικός έλεγχος. Όχι κάθε πέντε χρόνια, αλλά μια φορά τον χρόνο τουλάχιστον. Μια μέτρηση γλυκόζης νηστείας, μια HbA1c, άντε και ένα test ανοχής γλυκόζης αν υπάρχει λόγος. Μικρά πράγματα που σώζουν μεγάλα προβλήματα.
Συνήθως, όταν κάποιος μαθαίνει ότι έχει προδιαβήτη, πανικοβάλλεται. Κι όμως, είναι ίσως το καλύτερο νέο που μπορεί να πάρει. Γιατί σημαίνει ότι υπάρχει χρόνος να αλλάξουν όλα. Δεν έχει χαθεί τίποτα.
Η αλήθεια είναι πως δεν φταίει μόνο το φαγητό. Η καθιστική ζωή, το στρες (αυτό το γνωστό, της καθημερινότητας στη Λεωφόρο Μαραθώνος που δεν τελειώνει ποτέ), ο κακός ύπνος, όλα μαζί δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Και κάπως έτσι το σώμα “μπερδεύεται”. Φαίνεται πως οι ορμόνες του στρες επηρεάζουν την ινσουλίνη, κι έτσι το σάκχαρο μένει ψηλά. Και μετά αρχίζει ο φαύλος κύκλος: περισσότερη κόπωση, περισσότερη πείνα, περισσότερη ανάγκη για ζάχαρη. Ένα “loop” που αν δεν το κόψεις εγκαίρως… δύσκολα σταματάει.
Οι διαβητολόγοι στον Γέρακα συχνά λένε πως δεν χρειάζεται να κάνεις τεράστιες αλλαγές. Μικρά βήματα. Ξεκίνα να περπατάς, κόψε το “έλα μωρέ, μια μπουγάτσα δε βαριέσαι”, τσέκαρε το σάκχαρο μια στο τόσο. Κι όλα αυτά, χωρίς πανικό. Με επίγνωση.
Ο προδιαβήτης δεν είναι τιμωρία· είναι προειδοποίηση. Ένα σημάδι ότι κάτι χρειάζεται λίγο νοιάξιμο παραπάνω. Οι ενδοκρινολόγοι το λένε ξεκάθαρα: όσο πιο νωρίς εντοπιστεί, τόσο πιο εύκολα αναστρέφεται. Και αυτό, μεταξύ μας, είναι σπουδαίο.
Μικρή σκέψη για το τέλος: όταν κάτι δείχνει μικρό, μην το υποτιμάς. Κάπου εκεί, ανάμεσα στα “μια χαρά είμαι” και “θα το δω αύριο”, κρύβεται η ευκαιρία να προλάβεις πολλά.