Πόσες φορές έχει ακουστεί η φράση «λίγο παραπάνω βάρος δεν πειράζει»; Ε, πειράζει τελικά. Ίσως όχι σήμερα, ίσως όχι αύριο, αλλά κάπου εκεί, πίσω από τη ζάχαρη στο αίμα και την κούραση που δεν περνάει, κάτι αρχίζει να αλλάζει. Και όπως λένε οι ενδοκρινολόγοι στον Γέρακα, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο είναι λίγο σαν… παρέα που δεν θέλεις να μπλέξεις. Αν έρθει ο ένας, φέρνει και τους άλλους μαζί.
Συνήθως, όλα ξεκινούν “αθώα”. Λίγο φαγητό παραπάνω, λιγότερη κίνηση, ένα στρες που δεν τελειώνει, λίγος ύπνος… και κάπως έτσι το σώμα αρχίζει να “ξεκουρδίζεται”. Ο οργανισμός παλεύει να κρατήσει τις ισορροπίες, αλλά όταν το λίπος συσσωρεύεται, ειδικά γύρω από τη μέση (αυτό το γνωστό “σωσίβιο”), τότε η ινσουλίνη – αυτή η σημαντική ορμόνη που ρυθμίζει το σάκχαρο – αρχίζει να μην λειτουργεί όπως πρέπει. Εκεί αρχίζει το πρόβλημα.
Φαίνεται ότι όταν τα κύτταρα “αγνοούν” την ινσουλίνη, το σάκχαρο μένει στο αίμα και δεν μπαίνει μέσα τους για ενέργεια. Ο οργανισμός προσπαθεί να αντιδράσει, παράγει περισσότερη ινσουλίνη, αλλά στο τέλος… κουράζεται. Κάπως έτσι εμφανίζεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Δεν έρχεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά όταν έρθει, δύσκολα φεύγει.
Οι διαβητολόγοι στον Γέρακα εξηγούν ότι το μεταβολικό σύνδρομο είναι το “ενδιάμεσο στάδιο”. Ένα παζλ από παράγοντες: αυξημένη πίεση, υψηλά τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL (“καλή” χοληστερίνη), κοιλιακή παχυσαρκία και λίγο ανεβασμένο σάκχαρο. Όλα μαζί, όχι απαραίτητα σε ακραία επίπεδα, αλλά αρκετά ώστε να “χτυπήσουν καμπανάκι”.
Είναι περίεργο πάντως... Πολλοί άνθρωποι νιώθουν μια χαρά, αλλά στις εξετάσεις βλέπεις τις τιμές να ξεφεύγουν λίγο. “Μικρές αποκλίσεις”, λέει το χαρτί. Ναι, μικρές – μέχρι να γίνουν μεγάλες. Οι ενδοκρινολόγοι εξηγούν πως το σώμα προειδοποιεί πολύ πριν εμφανιστεί ο διαβήτης, απλώς δεν τον ακούμε. Και κάπως έτσι φτάνουμε να ψάχνουμε “τι πήγε στραβά”.
Συχνά παρατηρείται ότι η αύξηση του βάρους δεν είναι μόνο θέμα φαγητού. Οι ορμόνες παίζουν ρόλο. Το στρες, ο ύπνος, ακόμα και το πώς λειτουργεί ο θυρεοειδής. Και δεν είναι λίγες οι φορές που ένας καλός έλεγχος – ένα “τσεκάρισμα”, όπως λένε οι ενδοκρινολόγοι στον Γέρακα – αποκαλύπτει ότι κάτι απλό, όπως μια ορμονική ανισορροπία, δυσκολεύει τον μεταβολισμό. Δεν είναι πάντα “θέμα δύναμης θέλησης”. Είναι χημεία, είναι φυσιολογία.
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο. Οι ρυθμοί ζωής, ειδικά εδώ, στην περιοχή του Γέρακα, με τη Λεωφόρο Μαραθώνος, τη φασαρία, τη δουλειά, τα παιδιά, τα άγχη, δεν βοηθούν. Όλη μέρα στο τιμόνι, λίγο fast food το μεσημέρι, και το βράδυ… καναπές. Πού να χωρέσει η άσκηση; Κι όμως, οι διαβητολόγοι επιμένουν πως ακόμα και ένα 20λεπτο περπάτημα στην πλατεία ή στον λόφο πίσω από τη Σχολή του ΟΤΕ μπορεί να κάνει διαφορά.
Το θέμα δεν είναι μόνο το βάρος, αλλά πώς “δουλεύει” ο οργανισμός από μέσα. Η παχυσαρκία δεν επηρεάζει μόνο την εικόνα, αλλά και τη λειτουργία των κυττάρων. Αυξάνει τη φλεγμονή στο σώμα, επηρεάζει τα αγγεία, ανεβάζει την πίεση. Κι όταν όλα αυτά μαζεύονται, ο διαβήτης απλώς… βρίσκει ευκαιρία να μπει στο παιχνίδι.
Φαίνεται ότι οι ενδοκρινολόγοι αντιμετωπίζουν ολοένα και πιο νέους ανθρώπους με μεταβολικά προβλήματα. Δεν είναι πια “ασθένειες της ηλικίας”. Είναι ασθένειες της ζωής που κάνουμε. Και, όπως λένε συχνά, το κλειδί δεν είναι το φάρμακο αλλά η αλλαγή. Μικρές, καθημερινές αλλαγές. Όχι δίαιτες “εξπρές”, ούτε υπερβολές. Απλά πιο φυσικά, πιο ισορροπημένα. Να τρως λίγο πιο αργά, να πίνεις νερό, να σηκώνεσαι απ’ την καρέκλα κάθε λίγο.
Οι διαβητολόγοι στον Γέρακα προτείνουν επίσης να μην αφήνεται ο έλεγχος για “όταν υπάρχει χρόνος”. Ένας απλός αιματολογικός έλεγχος μπορεί να δείξει αν κάτι αρχίζει να ξεφεύγει. Γιατί, κακά τα ψέματα, πιο εύκολα προλαβαίνεις ένα πρόβλημα παρά το διορθώνεις αφού εγκατασταθεί.
Και το ωραίο ποιο είναι; Ότι όταν αρχίσεις να φροντίζεις τον εαυτό σου – χωρίς πανικό, χωρίς πίεση – το σώμα ανταποκρίνεται. Η ενέργεια επιστρέφει, το σάκχαρο σταθεροποιείται, και τα ρούχα κάθονται καλύτερα (οκ, αυτό μετράει κι αυτό!).
Η σχέση παχυσαρκίας – σακχαρώδη διαβήτη – μεταβολικού συνδρόμου είναι ένας κύκλος. Ένας κύκλος που μπορεί να σπάσει, αρκεί να το πάρεις χαμπάρι εγκαίρως. Και εκεί είναι που οι ενδοκρινολόγοι και διαβητολόγοι στον Γέρακα κάνουν τη διαφορά: δεν δίνουν μόνο οδηγίες, αλλά βοηθούν να καταλάβεις τι παίζει με το σώμα σου. Γιατί αν το καταλάβεις… όλα τα άλλα γίνονται πιο εύκολα.
Μικρή σκέψη για το τέλος: τα περισσότερα προβλήματα ξεκινούν σιωπηλά, αλλά λύνονται με φασαρία. Με αλλαγή, με δράση, με φροντίδα. Όχι αύριο… τώρα.